Van 14-22 april waren we in Israël. Om Pesach te vieren ~ en om Pasen te vieren, schreef ik in mijn vorige blog. Hierbij een kort verslag van de reis. Een reis waarin ik veel nieuwe dingen heb gehoord! Mijn vierde reis naar Israël was (weer) heel anders dan de vorige drie Israël reizen.
Na een goede maar wat vertraagde vlucht en aankomst in Tel Aviv gingen we gelijk door met de auto naar Susya. Susya is een settlement op de West Bank. Er was geen kip op de weg. Pesach is al begonnen en dat betekent dat er geen auto meer wordt gereden. Ook bij aankomst in Susya werd van ons verwacht dat we de auto zouden laten staan aan het begin van het dorp. In Susya wonen vrienden van Tineke, kolonisten. Wie zijn deze kolonisten? In dit geval Nederlandse mensen die om religieuze redenen en omdat zij hebben ontdekt dat zij van joodse komaf zijn, zich hebben laten naturaliseren tot Jood en geëmigreerd zijn uit Nederland. Wij waren op bezoek bij familie Tsion, een gezin met 4 kinderen, waarvan ook de schoonouders zich in Israël hebben gesettled. Deze mensen leven op orthodox-joodse wijze en lezen ook zo het Oude Testament. Zij zien Jezus niet als Messias omdat hij vanuit hun inzicht de profetieën in het Oude Testament (nog) niet vervuld heeft.
Als wij aankomen zijn we net op tijd voor de Seder-maaltijd. Wij zijn niet de enige gasten, er is ook een man uit Antwerpen, liberaal joods, die al jaren in Israël op bezoek komt en een jonge kerel, ook Nederlands van kom af, die in Israël in het leger zit. Welke plek je inneemt in het leger, is trouwens erg belangrijk. Het is tot grote trots van de ouders als iemand een hoge functie in het leger krijgt.
De maaltijd verloopt volgens een vaststaand ritueel, dat geheel is beschreven in de Haggadah (= Passover guide). Voor een toegankelijke versie van de Haggadah, zie hier: http://www.jewishfederation.org/images/uploads/holiday_images/39497.pdf.
 |
| de Haggadah |
We beginnen de maaltijd met bittere kruiden, gevolgd door lekkere wijn..
 |
| bittere kruiden |
 |
| lekkere wijn |
 |
| drukte in de keuken, die geheel ''pesach-proof'' is |
Tijdens de maaltijd die dan volgt, waarin we bekende ''zuurkool'' en minder bekende gerechten eten, worden er psalmen gelezen, o.a. psalm 113-118. Ook vinden er weer handelingen plaats, zoals het gezamenlijk drinken van een glaasje wijn. De maaltijd is afgelopen als de liturgie is afgelopen. De kinderen zijn moe, en wij ook, want we waren vanochtend al vroeg op. We slapen bij een Nederlandse vrouw, die ook Joods is geworden en drie jaar geleden is geëmigreerd. Zij is al 72 jaar.
 |
| de kinderen zijn moe |
De volgende dag gaan we mee naar de synagoge en mogen we ook nog deelnemen aan een barbecue. Het is erg gezellig en we zijn het er over eens dat deze mensen zo gastvrij zijn! Ook was het erg interessant om de motieven te horen die ertoe geleid hebben dat zij zich tot Jood hebben laten naturaliseren. Geen gemakkelijke keuze, gezien alle ''voorschriften'' waaraan voldaan moet worden om als orthodoxe jood te leven en ook niet gezien de positie van Israël in het Midden Oosten. Ik krijg de indruk dat deze mensen zich erg op hun plaats voelen hier. Zij hebben goed nagedacht over deze stap. Als christen roept deze stap veel vragen bij mij op, maar we kunnen hier goed over praten met elkaar. Ik heb hiervan geleerd dat wij als christenen erg weinig weten over het joodse geloof en de manier waarop de Bijbel wordt gelezen en geïnterpreteerd door de joden. Er is nog heel veel te leren om de Bijbel beter te gaan begrijpen.
's Avonds gaan we naar ons heerlijke appartement in Tel Aviv, bij Lisa en Uri Madar. Lisa is een Nederlandse vrouw die al 26 jaar in Israël woont en ook Joods is nu. Zij is getrouwd met Uri, die van Jemense komaf is. Zijn grootvader is ooit te voet vanuit Jemen naar Israël gereisd, vanuit een innerlijke drive. Hij kon in Israël aanvankelijk zijn draai niet zo goed vinden, omdat hij zowel niet bij de ene grote groep Joden behoorde, de Asjkenazische joden, alsook niet bij de ander grote groep, de Sefardische Joden. Maar uiteindelijk werd hij een van de grote Rabbi's in Jeruzalem.
 |
| voor ons appartement |
 |
| Uri, Lisa en Zimri Madar |
De volgende dag bezoeken we Jeruzalem, de Oude stad. We drinken heerlijk koffie op een plein in het joodse gedeelte van de oude stad. Deels om bij te komen van alle geklauter; de Oude stad bevat nogal wat traptreden! En deels natuurlijk om van de sfeer te genieten. Het is erg druk, alle Joden hebben de hele week vrij i.v.m. de viering van Pesach.
 |
| bij de klaagmuur |
 |
| klauteren in de Oude stad |
 |
| in de graftuin |
De volgende dag gingen we naar Akko. We genoten van de zon! En van de markt.
Vrijdag gaan we met Aryel Tsion, bij wie we de Seder maaltijd gevierd hebben, naar Hebron. De tweede stad, historisch gezien, in Israël. Er komen hier nauwelijks toeristen, vanwege het vermeende gevaar. En inderdaad, er vinden veel aanslagen plaats in Hebron, een bijna volledig Palestijnse stad. Zelfs de dag voordat wij gingen, werd er een Israëlische soldaat gedood en werd zijn vrouw zwaar gewond. Maar voor ons als toerist, als bezoekers van Machpela, de grafspelonk die Abraham kocht om Sara te begraven en waar hij ook zelf begraven ligt, is het rustig. Gelukkig zijn we met Aryel, die ook gids is en daarom goed de weg weet en ons veel weet te vertellen over het grafmonument en over de stad zelf.
 |
| Aryel (rechts) ontmoet een oude bekende |
 |
| op de achtergrond Machpela |
 |
| een herdenkingsplaats in Hebron voor de moord op een Joodse baby |
Op zaterdag, sjabbat, gaan we overdag naar het strand en zijn we 's avonds uitgenodigd voor de sabbatsmaaltijd bij Uri en Lisa. Ritueel begint deze maaltijd met het doorgeven van een beker wijn, onder het uitspreken van een zegenbede.
 |
| Uri spreekt de zegen uit. |
 |
| Lisa's voortreffelijke kookkunst |
Zondags gaan we luisteren naar Bart Repko, op de muur (een begrip). Hij is een ''wachter op de muur'', naar aanleiding van de tekst/opdracht in Jesaja 62: ''Omwille van Jeruzalem ben ik niet stil, .. Ik heb wachters op je muren gezet die nooit zullen zwijgen, dag noch nacht... Gun jezelf geen rust en gun Hem geen rust, totdat Hij Jeruzalem weer heeft gegrondvest en haar roem op de aarde heeft bevestigd...''.
Eén van de drie grote bezwaren die Bart heeft ten opzichte van het calvinisme is de vervangingstheologie. Volgens Bart is de kerk níet in plaats van Israël gekomen. Alle beloftes uit het Oude Testament staan nog vervuld te worden en wij moeten bidden om de spoedige vervulling. Bart gebruikt consequent de naam Jeshua, de joodse naam voor Jezus, en volgens hem vallen Jeshua en het joodse volk samen. De eniggeboren zoon is ook de eerstgeboren zoon. Jeshua kennen is daarom ook het volk erkennen. Zoiets, enigszins verwarrend, maar wel een boeiende gedachte.
 |
| Bart aan het proclameren |
De rest van de zondag brengen we rustig door. In Nederland is het eerste Paasdag. Maar in Israël niet. De hele week is het Pesach en de christelijke paasdiensten die er zijn, hebben zaterdag al plaatsgevonden, op sjabbat. Toen ik aan een Messiasbelijdende joodse man vroeg of zij Pasen vieren in een dienst, kreeg ik als antwoord dat het paasfeest zoals wij het vieren 'heidens' is. Easter is volgens hem een vruchtbaarheidsfeest, met de eieren en de paashazen.. Zij vieren wel de Opstanding begreep ik uiteindelijk, er was nogal wat spraakverwarring, maar in deze week vieren zij vooral Pesach, het feest van de uittocht. Ik weet niet of ik hem helemaal goed begrepen heb, maar het is mij wel duidelijk geworden dat Messiasbelijdende joden anders in het geloof staan dan christenen. Wel de Messias, maar in een joodse traditie. Ik zou daar best meer over willen weten, want het is mij ook duidelijk geworden dat de breuk met de joodse traditie zoals die door het christendom gemaakt is, ook te rigoureus is geweest. Met het badwater is een deel van het kind weggespoeld..
's Maandags gaan we weer naar het strand, nu een geciviliseerd strand in Tel Aviv. Heerlijk ontspannen, als afsluiter van deze boeiende vakantie!
 |
| goed beschut tegen de felle zon |
 |
| Good bye, shalom! |
 |
| Flying home. Zadok is filmpjes aan het kijken.. |
