Ethiopië, veel arme mensen en een rijke historie, vruchtbare grond en te weinig productie.

Rond de jaarwisseling was ik voor de 5e keer in Ethiopië  Drie jaar geleden was ik er voor het laatst, in het kader van mijn werk bij Woord en Daad. Deze keer ging ik met vriendinnen terug, om de kennissen die ik in Ethiopië heb, op te zoeken en om ook nog een mooie rondreis te maken. Meerdere Ethiopiërs wilden het graag weten, wat vind je van Ethiopië, hoe is het nu, vergeleken bij 3 jaar geleden?

Als je alleen in Addis Ababa, de hoofdstad bent, gebiedt de eerlijkheid te zeggen, dat mij vooral opviel, dat er zoveel armen, zoveel bedelaars, en zoveel zwaar gehandicapte mensen op straat leven. Dat is wat ik mij herinnerde van 3 jaar terug, en dat is nog steeds zo. Ook mijn reisgenoten, Willian Overbeeke, Caroline de Bruin en Trudy Dokter, waren er door geschokt. In geen enkel ander land heb ik zoveel menselijk leed op straat gezien. Polio en lepra zijn de oorzaak van verlammingen en afstervende ledematen. Zonder hulpmiddelen bewegen veel mensen zich over straat. Je weet soms niet waar je moet kijken, uit gêne voor je eigen vitaliteit. En zodra het donker wordt, en koud, worden de slaapplekken langs de kant van de weg ingenomen. Dekens, karton, of soms niets, ter beschutting tegen de nacht.

Buiten Addis, als je de grote wegen gaat berijden, merk je wel dat er verbetering is. Eigenlijk was de hele voorgenomen route, door het noorden, via Bahir Dar, Gonda, Lalibela en Dessie veel beter te doen dan van te voren verwacht. De wegen waren goed geasfalteerd. Alleen het laatste stuk naar Lalibela was een gravel weg, en/maar dat was dan ook gelijk de mooiste route van de hele reis.

Navraag leverde op, dat de overheid inderdaad prioriteit legt bij het investeren in infrastructuur, zoals wegen en gebouwen, en niet in sociale programma's. Voor sommige bedelaars betekent dit, dat zij als het ware gedwongen worden bedelaar te blijven, om hun inkomsten te behouden. Zo maakt een deel van de zieke of gehandicapte bedelaars geen gebruik van de medische zorg, omdat ze bang zijn hun bedelinkomsten kwijt te raken, als ze minder ziek/gehandicapt zijn.

Erg leuk is het wel, om in Addis op straat te lopen, dat wil ik hier zeker nog even gezegd hebben. De hele tijd word je aangesproken door straatjongeren. How are you, what's your name, welcome in Ethiopia, het gaat de hele tijd zo door. Je hebt zo vrienden, en kunt zelfs zaken doen. Zo ontmoet ik op zaterdag Afework, een rasta-jongen (de naam komt van Ras Tafari Makonnen, de naam van de Ethiopische keizer Haile Selassie. Rastafari's geloven in de goddelijkheid van Haile Selassie I, en voor hen is hij de reïncarnatie van Jezus). Ik heb een leuk geïnteresseerd gesprekje met hem. Hij is chauffeur en vertelt dat hij uit het zuiden komt. Zijn vader verhuurt auto's. Ik vertel hem dat wij naar het noorden willen, en vraag of hij onze chauffeur wil zijn. We wisselen contactgegevens uit, en beloven zo mogelijk contact op te nemen.

Nu volgen chronologisch onze reisbelevenissen...

Weekend ~ zaterdag ~ zondag

Na aankomst op het vliegveld in Addis worden we opgewacht door Fasil Abate, een van mijn kennissen, en destijds docent bij Hope Enterprises (nu business developer bij Hope). Hij brengt ons naar het appartement van zijn vriend, waar we het hele weekend kunnen blijven. Een fijne plek. Zaterdags worden we opgehaald door Abraham, een van de medewerkers van Hope, met hem deed ik 3 jaar geleden Job-and Business projecten. Hij laat ons de Addis branch van Hope zien, als ook Hope University, nu helemaal klaar. Ook neemt hij ons mee naar het feeding centre, waar ik Zenebe, directeur van Hope, ontmoet en waar we helpen met het uitdelen van injera's, dé traditionele Ethiopische 'pannenkoek'. Vooral Trudy vindt de injera's er erg lekker uitzien, zij  kan niet wachten tot we zelf ook injera gaan eten... Zenebe vraagt ons, om vrijdag voor vertrek met elkaar te gaan eten. Dit beloven we.

Daarna gaan we lunchen bij Mercato, de grootste markt van Afrika. Na de lunch gaan we de markt op, hier is het oppassen geblazen. Dit is volgens de reisgids de plaats waar de meeste zakkenrollers actief zijn. Ook wij worden hier bijna de dupe van, maar gelukkig zijn we hen nog net te snel af. Zakkenrollers gaan hier niet omzichtig te werk, maar recht op hun doel af. Dáár lijkt iemand iets in zijn linkerzak te hebben, dus dan ga ik in die zak nu mijn hand steken...Als ze iets subtieler zouden zijn, zouden zij misschien wat meer kans van slagen hebben.. We drinken op de terugweg naar ons appartement er maar een biertje op..

's Avonds eten en drinken we nog iets met Fasil. Daarna gaan we lekker naar bed. Morgen is het zondag.

Zondag gaan we in de ochtend naar de IEC, the International Evangelical Church. Een grote kerk met een groot aantal verschillende nationaliteiten, Aziaten, Afrikanen, Amerikanen en Europeanen. We horen een adventspreek  op 29 december. Hoe kan dat? Dit komt doordat de (Ethiopisch) Orthodoxe kerk haar Kerstfeest pas op 7 januari viert! De adventspreek ging overigens over Simeon in de tempel; over zijn verwachting en hoop.In Nederland hoor je preken over Simeon meestal na de kerst, maar het thema verwachten zit er natuurlijk wel heel duidelijk in!

Na de dienst gaan we naar de moeder van Fasil. Hier eten we onze eerste traditionele Ethiopische maaltijd! Fasil's moeder en zus hebben erg hun best gedaan. In combinatie met een Ethiopische wijn en de koffieceremonie smaakt het allemaal heel erg lekker!

Daarna heb ik een ontmoeting met Daniel Teshome en Mesfin Amerga, beiden destijds docenten bij Hope, nu beide in een functie buiten Hope. Het is een korte, maar leuke ontmoeting. Gespreksstof te over, daarom is het jammer dat de tijd zo kort is.

Aan het einde van de middag, hebben we nog een leuk bezoekje. Caroline heeft stapels babykleertjes meegekregen van een kennis uit Nederland. Deze willen we graag achterlaten bij een aanstaande moeder, of een moeder met een pasgeboren baby'tje. In een arme wijk, dichtbij ons appartement, gaan we op zoek. Is hier een pasgeboren baby..? vragen we. Ja, we voelden ons als de wijzen uit het Oosten, die met geschenken op zoek waren naar het Kind. En ja, er is een jonge moeder. We worden meegenomen naar een  klein huisje, waar we naar binnen mogen. Eerst moeten onze ogen wennen aan het donker. Dan blijkt dat er zo'n tien personen in het huis aanwezig zijn. Helemaal achterin, tegen de muur op een matras, zit een jonge meid. Zij heeft een baby'tje van 4 pond in haar armen, die nu 1 week oud is. Wat een klein guppie. De moeder is erg blij als ze hoort dat Caroline baby nurse is, zij stelt Caroline de vragen waar zij mee zit. ''De baby ademt soms niet goed.'' en ''Ik heb pijn in mijn buik, het wordt steeds erger''. Caroline legt uit dat de rook die in het huisje hangt niet goed is voor de ademhaling, voor deze kleine longetjes, maar heel erg is het niet. Maar de klachten van de moeder zelf, daar is Caroline somberder over. Hier zou een dokter aan te pas moeten komen. Wij kunnen helaas niets doen.

's Avonds zijn we uitgenodigd bij onze bovenbuurman, een theoloog. Hij heeft mooie boeken in zijn kast staan. Vooral het boek, 2000 years of Christianity in Africa, spreekt mij aan. De man praat graag (hij is leraar;-(. Hij weet veel en het is leuk om hem nu eens te vragen, wat hij gelooft van het verhaal van de koningin van Scheba (Bijbelboeken 1 Koningen 10:1-13 en 2 Kronieken 9:1-12). De legende vertelt nl dat de koningin uit Ethiopië kwam, op bezoek ging in Jeruzalem bij koning Salomo, dat zij samen een kind kregen, en dat dit kind, Menalik, aan het begin staat van de keizerlijke dynastieën in Ethiopië. De laatste Ethiopische keizer, Haile Selassie, is volgens deze opvatting, een afstammeling van Menalik.
Volgens de theoloog is er geen enkele reden dit te geloven, het is niet in de bronnen terug te vinden. De Orthodoxe Kerk wil dat de mensen deze verhalen voor waarheid aannemen. Onze buurman is evangelisch christen, en daarom gelooft hij alleen de waarheid, die geopenbaard is in het Woord van God. Hij zegt overigens, dat de Orthodoxe christenen de evangelische christenen als verraders zien. Zij hebben daarom meer op met moslims dan met evangelische christenen.
Verder gaat het gesprek over toewijding aan God, over het westen, over Arsenal, over een jongen die zelfmoord pleegde omdat Arsenal een wedstrijd had verloren.
Tenslotte, de beste man heeft een ''dienstmeisje'' in huis, die tegen kost en inwoning 24 uur per dag beschikbaar is.

Rush Tour ~ maandag ~ vrijdag

We zijn met Afework, zijn nickname is Lungo, tot een overeenkomst gekomen. Hij heeft een auto met chauffeur voor ons geregeld. Van zijn vader mag hij zelf deze tocht nog niet rijden, maar hij gaat wel mee om ervaring op te doen. De naam van onze chauffeur is Mesay. Lungo heeft een tripje voor ons uitgeschreven, waar hij boven heeft geschreven: rush tour. We zijn wel wat gewend, en we gaan ervoor om veel van het land te zien. Als we een beetje vroeg vertrekken elke ochtend, moet het vast lukken.

Bahir Dar ~ het eindpunt van de trip op maandag. De route maandag is bijzonder mooi. Heuvelachtig landschap, veel groen, veel vee, en authentieke Afrikaanse huizen. En apen onderweg. Het is een tocht van 9 uur die geen moment verveelt.

We hebben bij aankomst in Bahir Dar nog genoeg tijd om een tochtje te maken over het Tanameer. Het grootste meer van Ethiopië en het hoogstgelegen meer van Afrika. Hier ontspringt de Blauwe Nijl. We gaan naar de outlet van de Nijl om nijlpaarden te spotten. We hebben erg veel geluk. Er vertoont zich een nijlpaard aan ons in volle glorie. Met een woest geluid komt zijn kop een eind boven het water uit. Hij is boos. Daarom gaan we maar gauw weer verder. De ondergaande zon, het meer, het bootje, het is een bijna volmaakt plaatje.. We bezoeken nog één van de vele eilandjes in het meer en verbazen ons over de vogel-,  planten-, en bomen rijkdom. Mooi gekleurde vogels. Bomen vol met mango's. En lieve mensen, die met een koffieceremonie op ons zitten te wachten. Dit is vakantie!

Dinsdagochtend gaan we weer met een bootje het meer op. Nu om een paar kloosters te bezoeken, op de eilandjes. Ook dit is een mooie ervaring. En helemaal niet toeristisch. Op één van de eilandjes wonen alleen maar mannen, wij mogen dan ook niet van boord. Het is een leuk gezicht om te zien dat de mannen druk bezig zijn met het doen van de afwas, op een steiger in het meer.
Vandaag is het Oudjaarsdag voor ons, 31 december. In Ethiopië wordt het nieuwe jaar in september gevierd, vandaar dat Oud en Nieuw hier nu helemaal niet leeft. Wij gaan 's avonds wel even de straat op, om een biertje te drinken. Maar om 10u al, gaan alle cafeetjes dicht, waarna we ons bed maar op gaan zoeken.. De volgende dag is het 1 januari!

We rijden een halve dag richting Gondar. Er is zoveel moois te zien onderweg, dat weinig aandacht overblijft om aan het nieuwe jaar te denken. 

Gondar ~ het eindpunt van de trip op dinsdag.

Gondar is een heel oude stad in Ethiopië. De belangrijkste bezienswaardigheid is het kasteel van koning Fasiladas, dat we bezoeken.

's Middags lopen we in het stadje rond en eten een lekkere maaltijd. Na enig wikken en wegen, worden we door een groepje opgeschoten jongens overgehaald om een bal voor hen aan te schaffen. Het liefst hebben ze een leren, maar enfin, een plastic vinden ze uiteindelijk ook goed. Ook proberen we nog wat indruk te maken in de plaatselijke sportschool.

's Avonds gaan we met Mesay en Lungo naar The Four Sisters, een traditioneel restaurant met muziek en dans. We zijn natuurlijk van de partij;). We proeven hier ook honey wine, een lokale wijn, die erg lekker is, en uit een speciaal ''vaasje'' wordt gedronken. Daarna gaan we nog naar een uitgaansgelegenheid die meer hedendaags is, ook hier gaan de voetjes van de vloer;).

Lalibela ~ na een prachtige tocht, het eindpunt van de trip op woensdag. Lalibela is bekend vanwege zijn rotskerken: ''De rotskerken van Lalibela zijn een complex van 11 monolitische kerken in het noorden van Ethiopië. Het werd begin 13e eeuw volledig uit de rotsen gehouwen in opdracht van de toenmalige koning Lalibela. Het wordt soms het achtste wereldwonder genoemd (wikipedia)".

We vinden een erg aftands hotelletje hier. Het is een erg leuk plaatsje, mooi gelegen in de bergen. We eten een lekkere maaltijd met elkaar en drinken nog wat in het cafeetje van het hotel.

Donderdagochtend bezoeken we samen met Ephraim, onze gids, de rotskerken. Het is heel bijzonder. Vooral ook omdat er zoveel pelgrims naar Lalibela zijn gekomen, om a.s.maandag het Orthodoxe Kerstfeest te vieren. De kerken zijn heel mooi en authentiek, evenals de mensen. We zien nauwelijks toeristen. Lalibela is een hoogtepunt van de reis.

Rond de middag rijden we richting Dessie. Onderweg lossen we allerlei raadseltjes op, die Lungo ons voorlegt. Ethiopiërs houden van raadseltjes.

Dessie ~het eindpunt van de trip op donderdag. In Dessie slapen we alleen maar, want de volgende ochtend zullen we voor een dagtocht al op tijd vertrekken, richting Addis Ababa. De maaltijd die we nuttigen, is wel lekker, maar valt niet goed. 's Nachts komt bij Caroline, Willian en Trudy alles er weer uit. Dat is wel erg vervelend, want de volgende dag is een reisdag. De vrijdag is dan ook geen fijne dag voor deze dames. Ze zijn hondsberoerd en willen alleen maar slapen in het busje. In een apotheek haal ik wat medicijnen voor hen. Hopelijk helpt het. Gelukkig ben ik zelf nog wel fit, zodat ik waar nodig het woord kan voeren..

Addis Ababa ~ het eindpunt van de reis op vrijdag én het eindpunt van onze reis. Als we aankomen in Addis, gaan we nog even langs een handicraft shop, waar we wat souvenirs kopen. We nemen afscheid van Lungo en Mesay. Daarna gaan we naar Hope, waar we hebben afgesproken met Zenebe, Abraham en Fasil. Zij nemen ons mee naar een leuk en chic restaurant. Dapper eten we een paar hapjes. Zelf ben ik inmiddels ook niet zo fit meer. Jammer. Als je niet gezond bent, zijn veel dingen je weinig meer waard. Het afscheidsfeestje is desalniettemin een leuke en warme bijeenkomst. We nemen afscheid van goede vrienden..

Dan rest alleen nog de terugreis. Op zaterdagmorgen landen we moe, gammel, maar terugkijkend op een prachtige reis, op Schiphol Airport.